Jeremías 51:1-64

  • Babilonia contra arsut profecía (1-64)

    • Babiloniajj mä akatjamatwa medonakampi atipjatäni (8-12)

    • Librojj Éufrates jawirar jaqontatäñapawa (59-64)

51  Jehová Diosajj akham siwa: “Nayajj mä tukjir thaya sartayäjja,Babilonia marka contra+ ukhamarak Leb-Camái* oraqen jakirinak contra.  2  Babilonia markarojj khuysurinak khitäjja,jupanakaw khuysusajj oraqep chʼusak jaytapjjani. Babilonia contrajj taqe toqetwa jan waltʼäwi urun jutapjjani.+  3  Babilonian arcomp flechtʼirinakapajj janiw flechtʼañ arcopamp flechtʼjjapjjaniti. Soldadonakapajj janiw metalat lurat chalecopamp* uchasit saytʼjjapjjaniti. Jupan wayna chachanakapat jan sinttʼasipjjamti.+ Taqpach ejercitopar jiwarayapjjam.  4  Caldeonakan oraqep taypinwa jupanakajj jiwat jaqortapjjani,callenakapan jiwirpach usuchjataraki.+  5  Ejercitonakan Jehová Diosapajj janiw Israel markarusa Judá markarus apanukkiti. Jupanakajj janiw mä viuda warmir uñtasitäpkiti.+ Ukampis caldeonakan* oraqepajj Israelan Santo Diosapäki ukatakejj juchampi phoqantatawa.  6  Babilonia markat escapjjapjjam,jakañ munasajj escapjjapjjam.+ Pantjasitapat jan jiwapjjamti,kuna laykutejj Jehová Diosan vengasiñ horasapajj purinjjewa. Jupaw lurataparjamajj kunatï jupar waktʼki uk kuttʼayani.+  7  Babilonia markasti, Jehová Diosan amparapankir mä qori copänwa. Uka markaw oraqpachar macharayi. Markanakajj uka vinopatwa umtʼapjjaraki,+ukatwa markanakajj loqherjjapjje.+  8  Mä akatjamatwa Babiloniajj tinku, jiskʼa jiskʼa pʼakitarakiwa.+ ¡Jupatjam jachapjjam!+ Usuchjatapatakejj bálsamo sat aceite jikirapipjjam, inas jupajj ukhamat qollatächispa”.  9  “Babiloniarojj qollañatakiw yantʼapjjayätanjja, ukampis janiw qollañjamäkänti. Jaytjjasin sarjjañäni, sapa maynis oraqesaru.+ Jupan juchapajj alajjpachanakkamaw puri,qenayanakjam wali altonkarakiwa.+ 10  Jehová Diosajj kunatï cheqapäki uk jiwasatak apani.+ Sarañäni, Jehová Diosasan luratanakapat Sionan parlapjjañäni”.+ 11  “Flechanakam afiltʼapjjam,+ escudonakam wakichtʼasipjjam.* Jehová Diosaw medonakan reyinakapan chuymaparojj mä amuy uchi,+jupajj Babilonia markar tʼunjañ munatap layku. Kuna laykutejj Jehová Diosan vengasitapawa, templop laykuw vengasiraki. 12  Babilonian murallanakap contrajj mä señal* saytʼayapjjam.+ Jukʼamp vigilapjjam, vigilirinakarojj puestonakapar uchapjjam. Mä akatjamat tukjapkani ukanakarojj wakichtʼapjjam. Jehová Diosajj kunjamsa lurani uk amuytʼjjewa,kuntï Babilonia markan jakirinak contrajj lurañ amtki uka arsutap phoqaniwa”.+ 13  “Walja umanak patjjan jakir warmi,+juman wali valoraninakamajj waljawa,+jumasa ganancianakamasa tukusjjewa.+ 14  Ejercitonakan Jehová Diosapajj sutipjjaruw mä juramento luri, akham sasa: ‘Nayasti jumarojj chachanakampiw phoqantäma, langostanakar* uñtasit waljäpjjaniwa,jumar atipjasajj wali kusisitaw cantapjjani’+ sasa. 15  Jupaw chʼamapampejj oraq luri,jupaw achunak churir oraqsa yatiñamp wali sum uttʼayaraki,+jupaw alajjpachanaksa mä telar uñtasit yatiñamp* janatataraki.+ 16  Kunapachatï arup istʼayasi ukhajja,alajjpachankir umanakajj wal suynapjje,oraq tukuyanakatpachwa qenayanak makatayi. Jallutakisti lliju llijunak luraraki,ukatjja imañ utanakapatwa thaya apsuraki.+ 17  Jaqenakajj taqeniw jan amuytʼasisa jan kun yatis sarnaqapjje. Cheqpachans taqe metalamp trabajirinakaw idolonak kawsajj phenqʼachatäpjjani.+ Metalat lurat idolonakapajj kʼarikiwa,janirakiw uka idolonakajj vidanïpkiti.*+ 18  Ukanakajj mä engañokiwa,*+ larusiñatak luratakiwa. Juchañchatäpkani uka urojj purinjjani ukhajj chhaqtjjapjjaniwa. 19  Ukampis Jacobun Diosapajj janiw uka idolonakjamäkiti,kuna laykutejj jupaw taqe kuns luri,Jacobun thujruparakiwa.+ Jupajj ejercitonakan Jehová Diosapa satawa”.+ 20  “Jumasti nayatakejj guerran nuwasiñatak mä jawqʼañätawa, guerran nuwasiñatak mä armaraki,jumampiw markanak tʼunjäjja. Jumampiw reinonak* tukjäjja. 21  Jumampiw caballonaksa caballot saririnaksa tukjäjja. Jumampiw guerran nuwasiñatak carronaksa carro apnaqerinaksa tukjäjja. 22  Jumampiw chachanaksa warminaksa tukjäjja. Jumampiw jilïr jaqenaksa waynanaksa tukjäjja. Jumampiw waynanaksa tawaqonaksa tukjäjja. 23  Jumampiw awatirinaksa uywanaksa tukjäjja. Jumampiw yapuchirinaksa qhollir animalanaksa tukjäjja. Jumampiw gobernadoranaksa sullka apnaqerinaksa tukjäjja. 24  Babiloniampiru Caldea oraqen taqe jakirinakampirojj kunatï jupanakar waktʼki uk kuttʼayäjja,jumanakan uñjkat Sionan jan walinak lurapjjatap layku”,+ siw Jehová Diosajja. 25  “Tukjir qollu, nayajj juma conträtwa”,+ siw Jehová Diosajja,“oraqpach tukjir qollu.+ Nayajj juma contraw amparaj loqatatäjja, qarqanakatwa* qorumiyarakïma,*qʼala phichantat qolluruw tukuyarakïma”. 26  “Jaqenakajj janiw mä esquin jachʼa qalsa ni mä cimiento qalsa jumat apsupkaniti,kuna laykutejj wiñayataki chʼusa oraqer tukuyatäyätawa”,+ siw Jehová Diosajja. 27  “Mä señal* markan saytʼayapjjam.+ Markanak taypin pututu phustʼapjjam. Jupa* contra saytʼañatakejj markanak uttʼayapjjam.* Ararat,+ Miní, Askenaz+ sat reinonak* jupa contrajj jawsthapipjjam. Jupa contrajj ejerciton mä oficialapar uttʼayapjjam. Caballonakarojj jan chheqani walja langostanakar uñtasit makatayapjjam. 28  Jupa contra saytʼañatakejj markanak uttʼayapjjam:* Media+ oraqen reyinakaparu, gobernadoranakaparu, taqpach sullka apnaqerinakaparu,jupanakajj apnaqapki taqe uka oraqenakaru. 29  Oraqejj khatatiniwa, ajjsarthapirakiniwa,kuna laykutejj kuntï Jehová Diosajj Babilonia contra amtki ukajj phoqasiniwa,ukhamatwa Babilonia oraqejj wali ajjsarkañar tukuni, jan khiti jakirini.+ 30  Babilonian guerran nuwasiri chachanakapajj janiw nuwasjjapjjeti. Jupanakajj jachʼa perqanakamp muyuntat lugaranakanwa qontʼasipjje. Jupanakan chʼamapajj tukusjjewa.+ Jupanakajj warminakar uñtasitäjjapjjewa.+ Jupan utanakapajj ninamp nakhantayatäjjewa. Punkunakapan trancanakapas pʼakiratäjjewa.+ 31  Cartanak apirejj yaqha cartanak apirin ukaruw tʼijukam sarani,yatiyäwi apirejj yaqha yatiyäwi apirin ukaruw sararakini,ukhamat Babilonia markan reyiparojj taqpach markanakapan katuntatätap yatiyañataki,+ 32  kawkjatï jawir umajj pasañjamäki uka cheqanak katuntasipjjatapa,+papirot* lurat barconak ninampi phichantapjjatapa,ukhamarak soldadonakajj wali sustjatäpjjatapa”. 33  Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Babilonia markan phuchapajj grano takiyañ cheqar uñtasitawa. Jupan suma taksutäñap horasawa. Jupatakejj niyaw cosecha apthapiñ horasajj purinini”. 34  “Babilonia markan Nabucodonosor* reyipaw manqʼantitu,+ajjsarañ mantayitu. Chʼusa phukur uñtat jaytitu. Mä jachʼa asirur* uñtataw oqontitu,*+kunatï nayan wali sumäki ukampiw purakap phoqantasi,umamp chikaw kutsuyanitu. 35  ‘¡Nayar usuchjapkitu ukasa, cuerpoj usuchjapkitu ukasa, Babilonia markjjar purpan!’, siw Sionan jakirejja.+ ‘¡Nayan wilajajj Caldea oraqen jakirinakjjar purpan!’, siw Jerusalenajja”. 36  Ukhamasti Jehová Diosajj akham siwa: “Nayaw juman* quejasitam arjjataskta,+nayaw juma laykojj vengasirakëjja.+ Lamar qotapsa phujunakapsa wañtʼayäwa.+ 37  Babilonia markajj mä qala montonar tukuyatäniwa,+chacal sat animalanakan putuparu,*+wali ajjsarkañaruraki. Jupatsti khuyusipjjaniwa,janirakiw khitis ukan jakkaniti.+ 38  Mä wawakiw taqenis chʼamani leonanakar uñtat wararipjjani,león qallunakjamaw wararipjjarakini” sasa. 39  “Kunapachatï walpun munapjjatapajj jiljjattani ukhajja, nayajj mä jachʼa manqʼäwi jupanakar churäjja, machjayarakïwa,ukhamat wal kusisipjjañapataki.+ Ukatsti jaya tiempow ikipjjani,janirakiw uka ikit sartapkaniti”,+ siw Jehová Diosajja. 40  “Jupanakarojj mataderoruw ovejanakar uñtat apaqäjja,orqo ovejanakampir cabranakampir uñtata”. 41  “¡Sesac* markajj katuntatawa!+ ¡Oraqpachan jachʼañchatäkäna uka markajj kunjam katuntatas uk uñjapjjam!+ ¡Kunjamsa Babilonia markajj markanak taypin wali ajjsarkañäjje uk uñjapjjam! 42  Lamar qotajj Babilonia markakamaw makati,walja oladanakapajj qʼal chhaqtayaraki. 43  Markanakapajj wali ajjsarkañaruw tukjje, jan umani wasara oraqeru. Jan khiti jakirin oraqeru, janirakiw khiti jaqes uka cheq paskaniti.+ 44  Nayajj Babilonian Bel+ diosaparuw tukjäjja,kuntï oqontki* uk lakapat apsurakëjja.+ Markanakajj janiw jupan ukar sarjjapjjaniti,Babilonia markan murallapajj tinkuniwa.+ 45  ¡Nayan markaja, Babilonia markat mistjjapjjam!+ ¡Jan jiwañ munasajj escapjjapjjam!+ ¡Jehová Diosan wal colerasiñapat escapjjapjjam!+ 46  Markan yatiyäwinak istʼasajj jan ajjsarapjjamti ni sustjasipjjamsa. Mä maransti mä yatiyäwiw purinini,jutir maransti yaqha yatiyäwiraki,markan jan waltʼäwinak utjatapa ukhamarak mä apnaqerejj yaqha apnaqeri contra saytʼatapaw yatiyasini. 47  Ukhamasti urunakajj jakʼachasisinkiwa,ukapachaw nayajj Babilonia markan idolonakap tukjäjja. Taqpach oraqepaw phenqʼachatäni,taqpach jiwaririnakapaw jupa taypin jaqortani.+ 48  Alajjpachanakasa, oraqesa, kunanakatï ukanakan utjki ukanakasa,Babiloniajj tinkkani ukhajj kusisiñat arnaqasipjjaniwa,+kuna laykutejj alay toqetwa* tukjirinakajj jupa contra jutapjjani”,+ siw Jehová Diosajja. 49  “Babiloniajj janiw Israel markankirinakat jiwirinakarukejj jaqortaykiti,+jan ukasti oraqpachat jiwirinakas Babilonia markan jaqortapjjarakiwa. 50  Espadat escapirinaka, sarasipkakim. ¡Jan saytʼapjjamti!+ Jayankirinaka, Jehová Diosat amtasipjjam,Jerusalenajj chuymanakamankpan”.+ 51  “Nanakajj phenqʼachatäpjjtwa, insultonak istʼapjjarakta. Ajanunakajajj humillatäñampi imjjatatawa,kuna laykutejj extranjeronakaw* Jehová Diosan utapan sagrado lugaranakap contrajj jutapjje”.+ 52  “Ukhamasti urunakajj jakʼachasisinkiwa”, siw Jehová Diosajja,“ukapachaw jupan idolonakap tukjäjja,taqpach oraqepanwa usuchjatanakajj ayqopjjani”.+ 53  “Babiloniajj alajjpachkamas makataskpan,+jukʼampis jachʼa torrenakap chʼamañchaskpan,jupan ukar khitkä uka tukjirinakajj puripjjaniwa”,+ siw Jehová Diosajja. 54  “¡Istʼapjjam! Arnaqasitanakaw Babilonia markatpach istʼasi,+caldeonakan oraqepat mä jan waltʼäwin suynatapaw istʼasi,+ 55  kuna laykutejj Jehová Diosaw Babiloniar tʼunjaski. Jupaw jachʼa arup amuktʼayani. Oladanakapajj walja umanakjamaw wararipjjani,jupanakan arsutapajj istʼasiniwa. 56  Kuna laykutejj Babilonia contraw tukjirïki ukajj jutani,+guerran nuwasirinakapajj katuratäniwa,+flechtʼañ arconakapajj jiskʼa jiskʼa tukjatäniwa,Jehová Diosajj cheqaparjam castigatap layku.+ Jupajj cheqpachapuniw uka markat vengasini.+ 57  Nayajj principenakaparusa, yatiñani jaqenakaparus machjayäwa,+gobernadoranakaparusa, sullka apnaqerinakaparusa, guerran nuwasirinakaparus machjayarakïwa. Jupanakajj jaya tiempow ikipjjani,janirakiw sartapkaniti”,+ siw Reyejja, ejercitonakan Jehová Diosapa satarakiwa. 58  Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Babilonian murallapajj anchöskpansa, qʼala tukjatäniwa,+punkunakapajj altöskpansa, ninampi nakkatayatäniwa. Markanakajj inamayakiw wal trabajipjjani,yaqha markanakajj nina jukʼamp nakhayañatakikiw qaripjjani”+ sasa. 59  Kunapachatï Judá markan Sedequías reyipajj pusi maranak apnaqaskäna, Seraya chachajj Sedequías reyimp chik Babiloniar sarkäna, ukhaw Jeremías profetajj Serayar aka orden churäna. Serayajj Nerías+ chachan yoqapänwa, Mahseya chachan allchhiparakïnwa. Serayajj reyitakiw trabajirakïna.* 60  Jeremiasaw Babilonia markjjar jutañapäkäna taqe uka jan waltʼäwinak mä libror qellqäna, taqe uka arunakwa Babilonia marka contrajj qellqäna. 61  Jeremiasajj akham sasaw Serayar säna: “Babilonia markar purisasti, taqe uka arunak jachʼat liytʼañamawa. 62  Ukatsti akham sätawa: ‘Jehová Dios Tata, aka markan tukjatäñapataki, jan khitin jakañapataki, jan jaqeni, jan animalanakani uñjasiñapataki, wiñayatak chʼusäñapatakiw aka marka contra arsuyätajja’+ sasa. 63  Aka libro liytʼañ tukuyasasti, mä qalamp aka libror chintʼam, ukatsti Éufrates jawiran chika taypipar liwintarakim. 64  Ukatsti akham sarakim: ‘Ukhamaw Babilonia markajj chhaqaranttani, kuna jan waltʼäwtï apaykä ukampejj janirakiw mayampis sartkaniti,+ ukan jakirinakajj wali qaritäpjjarakiniwa’+ sasa”. Akjaruw Jeremías profetan arunakapajj tukuyjje.

Notanaka

Amuyatajja, uka sutejj Caldea oraqen yaqha sutipawa.
Guerranjja uka chalecompiw soldadonakajj jarkʼaqasipjjerïna.
Hebreo arunjja, “jupanakan”.
Ukajja, “flechanak uchañ bolsanakam phoqtʼapjjam” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “mä poste señaljam”.
Langosta” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “amuytʼasiñamp”.
Jan ukajja, “samananïpkiti”.
Jan ukajja, “jan kunatak serviriwa”.
Jan ukajja, “gobiernonak”.
Variante: “jaqhenakatwa”.
Variante: “qolumiyarakïma”.
Jan ukajja, “Mä poste señaljam”.
“Jupa” sasinjja, Babilonia markat parlaski.
Hebreo arunjja, “sagrador tukuyapjjam”.
Jan ukajja, “gobiernonak”.
Hebreo arunjja, “sagrador tukuyapjjam”.
Papiro” siski uk glosarion liytʼäta.
Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.
Jan ukajja, “katarir”.
Variante: “mallantitu”.
“Juman” sasinjja, Sionat jan ukajj Jerusalenat parlaski.
Variante: “utaparu”.
Amuyatajja, uka sutejj Babel (Babilonia) markan yaqha sutipawa.
Variante: “mallantki”.
Jan ukajja, “norte toqetwa”.
Jan ukajja, “jan uñtʼatanakaw”.
Inas jupajj tropanakan manqʼañanakapata jan ukajj yaqha ukhamanakat encargatächïna, jan ukajj inas reyin viajenakapan reyin ikiñ cuartonakapat encargatächïna.